Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleeğlenceli bir düzen bileğildir. Ahbaplık, sosyete içre insanların filhakika nite davrandıklarını bileğil, nite davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, kendisine uyulmak ve uygulanmak derunin vardır. Doğruluk değeri dolayısıyla, insanlar arası ilişkileri bir düzene atmak, sosyal ömürın gerçekleşmesini elde etmek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin karşısına kabul edilmesi ve uyulması müstelzim, muhakkak doğruca kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle sosyete içre insanların tutum ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her vakit mümkündür. “İşte tüze, âdem davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir sistem, bir bütündür.” İnsan-âdem, âdem-huy ilişkilerinin insanlığın kuma çıkarı ve huzuru derunin evrensel ilkelerle güvence altına kırmızıınmasıdır. Ahbaplık, adamlık seviyesi derunin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biraşkın kuruntu ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, sosyete sözleşmesi, huy ve insanlar olarak tamlayan görüşlerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun kuma iyiliğini elde etmek maksadıyla konulan ve halk gücüyle desteklenen kaide, tanrı ve seçimın hepsidür. Henüz geniş bir tanılamamıyla tüze, adalete yönelmiş sosyal yaşlakin düzenidir. Ahbaplık Söz Medlulı Ahbaplık kelimesi Arabi “tanrı” kökünden gelir ve tanrı kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “tanrı” kelimesinin çoğyüce “ah’kak”tır. Türk Gönül Kurumu’na için tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım ancakü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk manaında da kullanılır. Yol Medlulı Ahbaplık dönemden döneme değişmiş olduğu derunin hala doyurucu bir tanılamam konstrüksiyonlamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok kabul edilen tanılamamı ise: “Makul bir zamanda belirli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) ilişkilanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak tüze, kendi içre baş olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri bap düzlük kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile büyüklük yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Bütün Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Ahbaplık, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ödenek Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun mebdelıca zir dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku özge toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik büyüklük tarafından güvenceye kırmızıınmış ve cebri yaptırımlara malik olmasıdır. Ahbaplık kuralları âdem davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun porte yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle analog nitelikteki kül durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Ahbaplık düzlükında yaptırım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek derunin kullanılır. Ahbaplık düzenini sağlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları karışmak derunin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, cezaevi ve tıngır cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kısım metres; algı hukukunda algı ve gümrüksüzçılık cezaları üzere muaddel tüze dallarında muaddel yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakadar çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek yahut politik görüşleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan tüze, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş sosyal bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgısal yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun sosyal ömürı düzenleyip insanların amerikan barış ve güvenlik içre bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Tatbik Yarar (Sosyal İhtiyaçların Hakkındalanması) Hukukun kılgısal amacını, sosyal gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile sosyete içre canlı insanların, birbirleri ile sağlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun konstrüksiyonsından kaynaklanan ihtiyaçlarını karşılamaya çkırmızıışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile mevlit, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek tüze düzeni ömürın baş gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanoğlunun natürel konstrüksiyonsına ve bundan sonra gelen gereksinimlerine şayeste bulunmak zorundadır. Ahbaplık önemli ölçübile, kazançlı gerçeklere bile kapalıdır; kazançlı gereksemelara uymalı ve onları karşılamalıdır. 3. Doğruluk Ahbaplık bu fonksiyonu ile belirli bir organize altına aldığı içtimai ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak temel kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük tanılamamıyla hak, “bir muadele düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) bulunmak üzere dü muaddel anlamda kullanılır. Doğruluk haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet manaında şahsi bir özelliği deyimler. şahsiyet her vakit haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni yöneltmek yolunda kesiksiz ve bileğaksiyonmez bir çaba gösterir. İşte bu tutum ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile alakadar oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak kavramı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği ilgi biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze düzlükında hukuki porte olarak kavlükarar konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve kazançlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Cemiyet derunindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini derunaziz kurallar külü olarak tüze, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve değerlendirmek durumunda bulunduğuna için, adaletin böylece, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm tüze sistemine ve sistemlerine hâkim mevcut, nesnel ve salt bir porte niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir sosyete düzenini derunerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lüzum bulunan düzeni korumak, gerekse onu bileğaksiyontirmeyi meşrulaştırmak derunin her vakit adalete mebdevurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta karşımıza müesses tüze düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim tüze manaında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan tüze düzenlerinin kendisine şayeste olup olmadığı açısından bir porte ve değerlendirme ölçüsü olabilir. Yeniden bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun görüntülemek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile olumlu ve olumsuz karşılıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon istikrar içre olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Alışılagelen olarak tüm tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal yaşlakin uyacak, hem bile bu sosyal ömürın amerikan barış içre sürebilmesi derunin bir düzen görünümünü sağlamaya çkırmızıışacaktır.